Zasadą jest, że przeszukanie mieszkania przez policję odbywa się na podstawie nakazu wydanego przez sąd lub prokuratora. Nakaz przeszukania to formalny dokument, który określa miejsce, zakres oraz cel czynności. Funkcjonariusze policji, prokurator lub inny uprawniony organ mogą dokonać przeszukania tylko wtedy, gdy istnieją uzasadnione podstawy do przypuszczenia, że w danym miejscu znajdują się poszukiwane osoby lub rzeczy mogące stanowić dowód w sprawie. Nakaz powinien być okazany osobie, u której ma nastąpić przeszukanie, przed rozpoczęciem czynności. W dokumencie tym wskazuje się:

Cel przeszukania - precyzyjne wskazanie, czy chodzi o wykrycie, zatrzymanie lub przymusowe doprowadzenie osoby podejrzanej, czy też o znalezienie rzeczy mogących stanowić dowód w sprawie lub podlegających zajęciu w postępowaniu karnym

Imię, nazwisko i adres osoby (lub nazwę i adres instytucji), u której czynność ma być przeprowadzona

Wskazanie osoby podejrzanej lub rzeczy, które mają być znalezione lub zatrzymane

Uzasadnienie – opisanie, jakie są podstawy do przypuszczenia, że poszukiwane osoby lub rzeczy znajdują się w danym miejscu.

Funkcjonariusze dokonujący przeszukania mają obowiązek okazania tego dokumentu przed rozpoczęciem czynności osobie, u której przeszukanie ma się odbyć. W przypadku wyjątkowych sytuacji niecierpiących zwłoki, przeszukanie może być przeprowadzone na podstawie nakazu kierownika jednostki policji lub nawet samej legitymacji służbowej, ale wtedy czynność ta musi być niezwłocznie zatwierdzona przez prokuratora lub sąd, a osoba przeszukiwana ma prawo żądać doręczenia postanowienia zatwierdzającego przeszukanie w terminie 7 dni.

Procedura przeszukania mieszkania przez policję rozpoczyna się od uzyskania przez funkcjonariuszy nakazu wydanego przez sąd lub prokuratora, chyba że zachodzi przypadek niecierpiący zwłoki. Przed przystąpieniem do czynności policjanci okazują nakaz oraz legitymację służbową osobie obecnej w mieszkaniu. Następnie informują o celu przeszukania i wzywają do dobrowolnego wydania poszukiwanych przedmiotów lub wskazania osoby podejrzanej. Jeśli rzeczy nie zostaną wydane, funkcjonariusze przystępują do przeszukania wszystkich pomieszczeń objętych nakazem. W trakcie czynności powinna być obecna osoba przeszukiwana, a w razie jej nieobecności - dorosły domownik lub sąsiad. Cały przebieg przeszukania jest dokumentowany w protokole, w którym opisuje się znalezione i zatrzymane rzeczy oraz uwagi osoby przeszukiwanej. Po zakończeniu czynności osoba ta otrzymuje egzemplarz protokołu i może zgłosić do niego zastrzeżenia. Przeszukanie musi być przeprowadzone w sposób nienaruszający praw osoby przeszukiwanej i bez wyrządzania niepotrzebnych szkód. Osoba, u której dokonano przeszukania, ma prawo złożyć zażalenie na sposób przeprowadzenia czynności. Cała procedura jest ściśle określona przepisami Kodeksu postępowania karnego.

Policja może przeszukać mieszkanie pod nieobecność właściciela. Polskie prawo przewiduje taką możliwość, aby nie utrudniać postępowania karnego i skutecznie zabezpieczyć dowody lub zatrzymać osobę podejrzaną.

W przypadku nieobecności gospodarza lokalu, funkcjonariusze mają obowiązek przywołać do przeszukania przynajmniej jednego dorosłego domownika lub sąsiada. Obecność takiej osoby ma zapewnić prawidłowość i bezstronność czynności oraz ochronę interesów właściciela mieszkania. Przeszukanie jest dokumentowane w protokole, który powinien zawierać dane obecnych osób.

Przed przeszukaniem, jeśli to możliwe, funkcjonariusze powinni poinformować właściciela o celu czynności i wezwać do dobrowolnego wydania poszukiwanych przedmiotów, ale jego nieobecność nie wstrzymuje przeszukania.

W sytuacji, gdy dochodzi do przeszukania mieszkania przez policję, niezwykle pomocne może okazać się wsparcie adwokata lub kancelarii adwokackiej. Specjalista z zakresu prawa karnego potrafi udzielić praktycznych wskazówek dotyczących właściwego zachowania się podczas czynności przeszukania, co pozwala uniknąć niepotrzebnych nieporozumień lub naruszeń praw osoby przeszukiwanej. Adwokat może również zauważyć i zgłosić wszelkie nieprawidłowości, które pojawią się w sporządzanym przez funkcjonariuszy protokole, dbając o to, by dokumentacja była rzetelna i zgodna z rzeczywistym przebiegiem czynności. Ponadto, obecność adwokata to także gwarancja, że interesy osoby przeszukiwanej będą należycie reprezentowane w toku postępowania karnego. W razie potrzeby adwokat służy pomocą przy składaniu zażalenia na sposób przeprowadzenia przeszukania lub na ewentualne zatrzymanie, co może mieć istotne znaczenie dla dalszego przebiegu sprawy.

Przeszukanie mieszkania przez policję co do zasady wymaga posiadania przez funkcjonariuszy odpowiedniego nakazu sądu lub prokuratora, z wyjątkiem sytuacji niecierpiących zwłoki, które są ściśle określone przez przepisy prawa. Przed rozpoczęciem czynności policjanci mają obowiązek okazania zarówno legitymacji służbowej, jak i - jeśli jest to wymagane - nakazu przeszukania. W przypadku, gdy przeszukanie odbywa się bez uprzedniego nakazu, czynność ta musi zostać zatwierdzona przez prokuratora lub sąd w terminie siedmiu dni. Osoba, której mieszkanie jest przeszukiwane, ma prawo być obecna podczas czynności, domagać się sporządzenia protokołu oraz zgłosić udział osoby zaufanej. W każdej sytuacji, która budzi wątpliwości co do prawidłowości przeprowadzenia przeszukania, warto rozważyć konsultację z adwokatem lub kancelarią adwokacką. Świadomość swoich praw oraz znajomość obowiązków funkcjonariuszy pozwala lepiej przygotować się na ewentualność przeszukania mieszkania przez policję i skuteczniej chronić własne interesy. W przypadku dodatkowych pytań lub potrzeby uzyskania wsparcia prawnego, warto skorzystać z pomocy specjalistów w zakresie prawa karnego.